काठमाडौं । आँखामा समस्या भएर चश्मा लगाउनेको संख्या अहिले निकै बढिरहेको छ । बालबालिका, वयस्क, वृद्ध सबै उमेरका धेरै व्यक्तिले चश्मा लगाएको देखिन्छ ।
कसैलाई टाउको दुख्ने, कसैको नजिकको दृष्टि कमजोर भएर, कसैलाई टाढाको दृष्टि कमजोर भएर चश्मा लगाउनुपर्ने अवस्था हुन्छ । जसमध्ये पनि धेरैले टाढाको दृष्टि कमजोर भएर चश्मा लगाएको पाइन्छ । टाढाको दृष्टि कमजोर हुने समस्यालाई चिकित्सकीय भाषामा मायोपिया भनिन्छ ।
विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)को एक अनुसन्धानले विश्वभर मायोपियाको समस्या तीव्र गतिमा बढ्दै देखाएको छ । हाल विश्वभर एक अर्ब ४० करोडभन्दा बढी मानिस यो रोगबाट पीडित छन् । यति मात्र होइन, अनुसन्धानका अनुसार सन् २०५० सम्ममा यो संख्या बढेर पाँच अर्ब पुग्ने पूर्वानुमान गरिएको छ ।
के हो मायोपिया ?
मायोपिया आँखाको टाढाको दृष्टि कमजोर हुने समस्या हो । मायोपिया भएमा टाढाको दृश्य धमिलो देखिन्छ, तर पूर्ण रुपमा नदेखिने भन्ने चाहिं हुँदैन ।
स्वस्थ आँखामा बाहिरबाट आएको प्रकाश रेटिना केन्द्रित हुन्छ । तर मायोपियामा आँखाको बल (प्युपिल) को आकार बढ्छ, जसका कारण आँखामा प्रकाश प्रवेश गर्दा रेटिनामा केन्द्रित हुनुको सट्टा रेटिना भन्दा अलि अगाडि केन्द्रित हुन्छ । र, दृष्टि धमिलो हुन्छ ।
लक्षण
आँखा चिलाउने, टाढाको चीजहरू धमिलो देख्ने, बारम्बार आँखा मिच्नु, टाउको दुख्ने, आँखाबाट आँसु आउनु, आँखा बढी झिमझिम हुनेजस्ता लक्षण देखापर्छ ।
के कारणले हुन्छ ?
मायोपिया हुनुको प्रमुख कारण वंशाणुगत हो ।
वंशाणुगत कारण
परिवारका सबै सदस्यले चश्मा लगाएको छ भने आउने पुस्तामा जन्मजात मायोपियाको समस्या भएको हुनसक्छ । त्यस्तै आँखाको साइज ठूलो भएमा पनि मायोपिया हुन्छ । सामान्तया आँखाको अगाडिदेखि पछाडिसम्म लम्बाइ २४ मिलिमिटर हुन्छ । त्यो भन्दा बढी अर्थात् २५-२६ मिलिमिटर हुँदा मायोपिया हुन्छ । यसमा आँखा लाम्चो आकारमा हुने भएर त्यसको फोकस म्याकुलामा हुँदैन ।
उपचार
मायोपियाको उपचार गैरसर्जिकल र सर्जिकल दुवै तरिकाबाट गर्न सकिन्छ ।
गैरसर्जिकल
मायोपिया भएको खण्डमा नेगटिभ नम्बर अर्थात पावर भएको चश्मा लगाउन सकिन्छ । यसमा चश्मा वा कन्ट्याक्ट लेन्सको प्रयोग गर्न सकिन्छ । सकेसम्म ६ महिनाको एकपटक जाँच गराइरहनुपर्छ ।
सर्जिकल
मायोपियाको लेजर सर्जरीमार्फत उपचार गर्न सकिन्छ । यो चश्मा पावर नियमित रुपमा बढ्दै गएमा गर्नुपर्ने हुन्छ । जुन गैरसर्जिकल भन्दा खर्चिलो हुन्छ । यसको करिब एक लाख रुपैयाँसम्म खर्च लाग्ने गर्छ ।
जोखिम
लामो समयसम्म माइनस (नेगेटिभ) पावरको चश्मा लगाएका व्यक्तिको आँखाको पर्दा च्यातिने समस्या समेत हुनसक्छ । मायोपियाको समस्या बढ्दै गएमा मोतियाबिन्दु र ग्लुकोमा हुँदै दृष्टि गुम्नेसम्मको जोखिम हुन्छ । यस्तो समस्या बालबालिकामा धेरै देखिन्छ ।
जोन्स हप्किन्स विश्वविद्यालयले गरेको एक अनुसन्धान अनुसार २०५० सालसम्ममा विश्वका ५० प्रतिशत मानिसहरुमा मायोपिया हुने अर्थात् चश्मा लाग्ने पूर्वानुमान गरिएको छ । जसकारण नियर वर्क थ्योरी र आउट साइट थ्योरीलाई विश्लेषण गरिएको छ ।
नियर वर्क थ्योरी
नजिकबाट हेरेर काम गर्ने मानिसमा मायोपियाको समस्यालाई नियर वर्क थ्योरी भनिन्छ । अहिलेसम्म ठ्याक्कै प्रमाणित नभए पनि दैनिक कम्प्युटर, मोबाइल, ट्याबलेट, ल्याप्टम टेलिभिजन हेर्ने र किताब पढ्ने मानिसलाई यसको जोखिम बढी हुन्छ । यसरी नजिकबाट स्क्रिनमा धेरैबेर काम गर्ने, धेरै किताब पढ्ने (कम्तीमा एक घण्टा) व्यक्तिलाई दुई प्रतिशत मायोपियाको जोखिम हुन्छ ।
आउट साइट थ्योरी
ताइवानमा सन् २००१ देखि २०१५ सम्म गरिएको एक अनुसन्धानअनुसार घरबाहिर कम निस्किनेलाई पनि मायोपियाको समस्या बढी हुनसक्छ । उक्त अध्ययनअनुसार ताइवानमा सन् २०१२ मा ४९.४ प्रतिशत बालबालिकामा मायोपियाको समस्या देखिएको थियो । तर ताइवान सरकारले बालबालिकालाई कम्तीमा दुई घण्टा घरबाहिर राख्नुपर्ने नियम लागू गरिसकेपछि सन् २०१५ मा ४६.१ प्रतिशतमा झरेको थियो ।
त्यस्तै सन् २००८ मा सिड्नीमा चार हजार विद्यार्थीको तीन वर्षसम्म आँखा परीक्षण गरिएको थियो । यसमा पनि घरबाहिर कम निस्किने बालबालिकामा मायोपियाको समस्या देखिएको थियो ।
मायोपियाको समस्या विपन्न मुलुकको तुलनामा विकसित मुलुकका बालबालिकालाई बढी हुने गरेको छ । किनकि धनी देशमा बालबालिका आउटडोर अर्थात् घरबाहिर कम जाने गर्छन् ।
प्रकाशित मितिः २०८० फागुन २० आइतबार
Comments