काठमाडौं । वर्तमान समयमा इन्टरनेट एक आवश्यकता भएको छ । यो बिना, जीवन अपूर्ण छ जस्तो देखिन्छ । अहिलेको अवस्थामा त झन् इन्टरनेट नभई नहुने जस्तै भएको छ । कोरोना महामारीसंगै इन्टरनेटको प्रयोगकर्ता उतिकै बढेको पनि देखिन्छ । हरेक कार्यमा प्रयोग हुने इन्टरनेट केहि कारणले अनलाइन हुन नसकेमा त्यो पल व्यक्तिको लागि निराशाजनक हुन सक्छ । यदि तपाईं पनि अनलाइन नभएको कारण निराश हुनु भयो भने, यो समस्याको कारण पनि हुन सक्छ ।
एक अध्ययन अनुसार अनलाइन नभएको कारण तनावको अनुभव गर्ने व्यक्ति डिस्कोमगुलेसन समस्याबाट ग्रस्त हुन सक्छन् । ब्रोडब्यान्डको बढ्दो प्रसारले हामीलाई एकै ठाउँबाट संसारमा ल्याएको छ, जहाँ एक माउसको क्लिकले सम्पूर्ण जानकारीहरु थाहा पाउन सक्छौं, किनभने हामीहरु वेबमा अभ्यस्त भएका छौं ।
वेब अब हामीहरूको सबै प्रश्नहरूको जवाफ र एक्लोपनको सहयात्री भएको छ । यस अवस्थामा, हामी जब अनलाइनबाट टाढा हुन्छौं यस बखत बिस्तारै विचलित हुन पुगे जस्तो महसुस हुन्छ । यस बखत मानिसहरु डिस्कोमगुलेसनको शिकार हुन्छन् । डिस्कोमगुलेसनको अर्थ हो हताशा वा भ्रम।
डिस्कोमगुलेसन के हो ?
मनोवैज्ञानिकहरूका अनुसार डिस्कोमगुलेसन एक प्रकारको अनुभूति हो । जब कुनै व्यक्ति सूचनाको दुनियाँमाअर्थात् इन्टरनेटमा पहुँच गर्न सक्षम हुँदैन, उसको मस्तिष्कको गतिविधि असाधारण हुन्छ । यो एक नयाँ प्रकारको सिन्ड्रोम हो । जुन समस्याको तत्काल जवाफ पाउन असमर्थता र इन्टरनेट पहुँचको कमीको कारणले हुन्छ ।
वैज्ञानिकहरूको अध्ययन अनुसार यो मिटिङमा ढिलो पुग्ने, कुनै महत्त्वपूर्ण परीक्षा दिंदा हुने तनाब बराबर हुन्छ । यो सर्वेक्षण वैज्ञानिकहरुद्वारा २००० भन्दा बढी मानिसहरुमा गरिएको थियो।
जब वैज्ञानिकहरूको टोलीले मनिटरको माध्यमबाट व्यक्तिहरूको मन र दिमाग नापे, यसमा पुरुषहरूको बेचैनी महिलाको भन्दा बढी थियो । यसमा नेटको एक्सेस पहुँच नहुँदा पुरुषहरूमा तनावको समस्या बढी देखिएको रिपोर्ट आएको थियो । सर्वेक्षणमा इन्टरनेट जडान विच्छेदन भएपछि मानिसको मानसिकता र रक्तचाप द्रुत गतिमा बढेको समेत देखिएको थियो ।
मनोवैज्ञानिकका अनुसार केही मानिसहरुमा इन्टरनेटमा बढी निर्भरता बढेको छ । यसको हानिकारक प्रभावहरू पनि हुन्छन् । यसले तपाईंको औंलाहरू, घाँटी र शरीरका अन्य भागहरूलाई समेत असर गर्दछ । यसले निद्रा र तपाइँको दिमागलाई पनि असर गर्छ । यसको समाधानका लागि, लगातार ब्रेक लिन र शारीरिक गतिविधि वृद्धि गर्न आवश्यक छ।
यसको प्रभाव तपाईंको स्वभावमा पनि देखिन्छ । यसको लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा यो हो कि तपाईं इन्टरनेटको लागि प्रयोग नहुनुहोस् । मनोवैज्ञानिक भन्छन् कि यस्तो अवस्थामा इन्टरनेट उपवासको निर्णय सहि साबित हुन्छ । यसमा, तिनीहरूले यसको प्रयोग रोक्छन् र अन्य चीजहरूको अनुभव गर्छन्।
हरेकदिन इन्टरनेटमा ३ घण्टा भन्दा बढी बिताउँदा
एक अध्ययनका अनुसार ईन्जिनियरिङ अध्यनरत विद्यार्थीहरू मध्ये २७।१ प्रतिशतमा इन्टरनेट लत थियो । ९.७ प्रतिशतमा ठिकठाक र ०.४ प्रतिशतमा गम्भीर समस्या देखिएको थियो । अझ छात्राहरू भन्दा छात्रमा यसको बढी लत थियो । भाडामा बस्नेहरू पनि इन्टरनेट अधिक प्रयोग गर्दछन् । उनीहरू प्रतिदिन ३ घण्टा भन्दा बढी इन्टरनेटमा खर्च गर्छन् । यसले गर्दा उनीहरूलाई मनोवैज्ञानिक समस्याहरू समेत आइपर्छन् ।
विचार गर्नुहोस्
इन्टरनेटमै पूर्णतया निर्भर नबन्नुहोस् । जसको कारण तपाईं यसको प्रयोग बिना अप्ठ्यारो महसुस गर्न थाल्नु हुन्छ । कुनै नियमित समयमा सधैं इन्टरनेटको प्रयोग नगर्नुहोस् । अनलाइन हुँदा पनि बीचबीचमा ब्रेक लिने गर्नुहोस् । ताकि अनावश्यक दबावबाट जोगिन सकियोस् ।
प्रकाशित मितिः २०७७ साउन २३ शुक्रबार
Comments