काठमाडौं । स्वस्थ्य र लामो आयुका लागि प्राकृतिक खानामा विश्वास गरिन्छ ।
तर के तपाईंलाई थाहा छ, केही प्राकृतिक खानाहरुले तपाईं-हाम्रो उमेर बढाउनुभन्दा छिट्टै मुत्युको मुखसम्म पुऱ्याउन सक्छन् । ती खानेकुराहरुको दाना (बियाँ) देखि पातसम्ममा निकै खतरनाक केमिकल र विषाक्त पदार्थ समावेश हुन्छन् ।
त्यसैले ती खानेकुराहरुको क्वान्टिटी र रेसेपीका साथै त्यसको कुन भाग खानाले ज्यानै जान सक्छ भन्ने कुराको समेत हामीलाई जानकारी हुनु आवश्यक छ ।
चेरी
मन्स जर्नलको एउटा रिपोर्टका अनुसार चेरीका गेडा हाम्रो शरीरका लागि अति नै हानिकारक हुनसक्छ । त्यसको कडा गेडाले हाम्रो दाँत बिग्रने मात्र होइन, त्यसमा समावेश भएको साइनोजेनिक नामक तत्व क्रश हुँदा साइनाइड नामक केमिकल कम्पाउन्डमा परिवर्तन हुन्छ । ब्रिटिश कोलम्बिया ड्रग एण्ड पोइजन्स इन्फर्मेशन सेन्टरका अनुसार बिषालु तत्वले भरिएको उक्त वियाँ अर्थात दानालाई नचपाइकन नै त्यसको स्वदिष्ट फलको मज्जा लिन सकिन्छ ।
पफर फिश
पफर फिशलाई ब्लो फिश अथवा फुगु पनि भनिन्छ । यो माछा देख्दा नै खतरनाक हुन्छ । नेशनल इन्स्टिट्यूट अफ हेल्थका अनुसार यो माछाको छाला र अंगहरुमा विषाणु तत्व पाइन्छ । त्यसमा समावेश टेट्रोडोटक्सिन नामक विषालु तत्वले हाम्रो मांसपेशिलाई प्यारालाइज गराउन सक्छ र स्वास- प्रस्वास सम्बन्धि समस्याका कारण ज्यान मिेत जान सक्छ ।
कस्टर ओयल
धेरै गुणकारी तत्वहरु हुँदा-हुँदै पनि कस्टर ओयलको प्रयोग छाला र कपाललाई स्वास्थ बनाउनका लागि गरिन्छ । तर यो घरमा प्रयोग हुने नरिवल र ओलिभ ओयलको तेल अत्यन्त भिन्दै छ । सेन्टर्स फर डिसीज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्शनका अनुसार कस्टर ओयल एक प्रकारको बियाँबाट निस्कन्छ, जसमा राइसिन नामक बिषाक्त तत्व समावेश हुन्छ । जर्नल एनालिटिकल केमिस्ट्रीको एउटा रिपोर्टका अनुसार एउटा बियाँबाट निक्लेको राइसिन हजारौं मानिसको ज्यान जानका लागि पर्याप्त हुन्छ । त्यसैले हामीले कस्टर ओयल खरिद गर्दा उत्पादनमा सुरक्षा मानक पालना भए नभएको हेर्नु आवश्यक छ ।
शेल फिश
शेल फिशले पनि खानाबाट हुने एलर्जी उत्पन्न गराउन सक्छ । अमेरिकन कलेज अफ एलर्जी अस्थमा र इम्यूनोलजीका अनुसार शेल फिश खाने मानिसलाई एलर्जीको समस्याका कारण अस्पताल भर्ना भइरहनु पर्छ । त्यसलाई खाएपछि प्रायस् मानिसको मुख चिलाउने, घाँटि खस्खसाउने र पेट दुख्ने जस्ता समस्या हुन सक्छ । सास फेर्न गाह्रो हुने र वान्ता आउने जस्ता लक्षणहरु शेलफिश खाएपछि हुने एजर्लीमा देखिन्छ । यदि त्यसको समयमा नै उपचार भएन भने मृत्यु पनि हुन सक्छ ।
एल्डरबेरी
त्यसो त एल्डरबेरी एउटा सुरक्षित खाना हो, तर यसको पात र मुन्टाले समस्या बढाउन सक्छ । सेन्टर्स फर डिसीज कन्ट्रोल एन्ड प्रिीभेन्शनका अनुसार एल्डरबेरीको पात र मुन्टा पेटसंग सम्बन्धित विकारको कारण बन्न सक्छ । एल्डरबेरीले पेटमा ग्लाइकोसाइडसंग म्विकएमा पुग्छ, जुन पाचनपछि सायनाइटमा परिर्वतन हुन्छ । यद्यपि एउटा राम्रो कुरा के हो भने खाना पकाउँदा उच्च तापक्रमले खतरनाक तत्व पनि नष्ट हुन्छ । त्यसैले हामीले यसबाट बन्ने जाम, वाइन, खाना खान सक्छौं ।
जंगली बदाम
हामी प्राय: बजारमा पाउने मिठो बदाम खान्छौं, जंगली बदाम सबैले नखाएको पनि हुन सक्छ । इन्टरनेशनल स्कलर्ली रिसर्च नोटिसिस टक्सिकोलोजीका अनुसार जंगली बदामलाई खान योग्य बनाउनका लागि यसलाई विशेष प्रकारको हीट टीट्रमेन्टको माध्यमबाट प्रोसेस्ड गरिन्छ । तर पनि बालबालिकाहरुलाई ५ देखि १० वटा भन्दा धेरै बदाम खान दिनु हुँदैन भने बयस्कहरुले ५० वटा भन्दा धेरै बदाम खानु हुन्न ।
सिमीको दाना
कतिपय घरहरुमा मानिसहरु सिमीको दाना अर्थात गेडाको तरकारी खान मन पराउँछन् । तर, के तपाईंलाई थाहा छ, सिमीको काँचो दानामा भएको लाइमामेरिन नामको तत्व खाएपछि हाइड्रोजीन साइनाइड नामको विषालु रयासनको रुपमा डीकम्पोज हुन्छ । त्यसैले यसलाई राम्ररी ताछेर, धोएर मात्र पकाउने पर्छ ।
जाइफल
खानपिनका पारखीहरुलाई जाइफलको फाइदाहरुका बारेमा बताइरहनै पर्दैन । आयुर्वेदमा समेत यसका थुप्रै फाइदाहरुका बारेमा उल्लेख गरिएको पाइन्छ । यद्यपि, केही रिपोर्टहरुको दावी के छ भने जाइफलको बोक्रामा एक प्रकारको विषालु तत्व पाइन्छ । जर्नल अफ मेडिकल टक्सिकोलोजीको रिपोर्टका अनुसार उक्त तत्व हाम्रो शरीरका लागि निकै खतरनाक हुन्छ, जसले टाउको दुखाइ, शरीर दुख्ने तथा रिंगटा लाग्ने जस्ता समस्या पैदा हुन्छ ।
बदाम
बदामलाई पनि निकै नै स्वस्थवद्र्धक खानेकुरा मानिन्छ । जाडो मौसममा यो निकै लोकप्रिय मानिन्छ । तर, के तपाईंलाई थाहा छ बदामका कारण फूड एलर्जीको समस्या हुन सक्छ । सेन्टर्स फर डिजीज कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सनका अनुसार बदामको अत्यधिक सेवन गर्ने मानिसलाई जीवनको कुनै पनि अवधिमा फूड एलर्जीको शिकार बन्न सक्ने सम्भावना हुन्छ । यसबाट इन्फ्लेमेशन तथा एनाफाइलेक्टिक रियाक्सको समस्या पनि हुन सक्छ । यदि तपाईंलाई पनि त्यस प्रकारको एलर्जीको लक्षण देखियो भने तुरुन्त चिकित्सकसंग सम्पर्क राख्नु पर्छ ।
दालचीनी
जाइफलजस्तै दालचीनी पनि हरेक भान्सामा उपलब्ध हुन्छ । सन् २०१२ मा अमेरिकन एसोसिएसन अफ प्वाइजन कन्ट्रोल सेन्टरले यसका बारेमा एउटा चेतावनी जारी गरेको थियो । सेन्टरका अनुसार यदि दालचीनीको पाउडर सासमार्फत शरीर भित्र प्रवेश गर्यो भने त्यसले तपाईंको फोक्सोमा जलन हुन सक्छ । यसबाहेक, उल्टी र खोकीको समस्या हुनसक्छ । त्यसैले यसलाई आफ्नो खानामा मात्र सिमित गर्नु पर्छ ।
प्रकाशित मितिः २०७७ चैत्र ९ सोमबार
Comments