काठमाडौं । स्वस्थ जीवनशैलीको लागि स्वस्थ शरीर हुनु धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छ। शरीरलाई स्वस्थ राख्न, भिटामिन, खनिज आदि जस्ता पोषक तत्वहरू पर्याप्त मात्रा लिनु आवश्यक छ।
यी मध्ये कुनै पनि चिजको अभावले पनि व्यक्तिलाई अस्वस्थ बनाउन सक्छ। यद्यपि सबै भिटामिनहरू शरीरका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छन्, तर भिटामिन डीको अभावले शरीरमा धेरै समस्याहरू निम्त्याउँछ। भिटामिन डी सामान्यतया सूर्यको किरणबाट प्राप्त गरिन्छ। यस्तो अवस्थामा, व्यक्ति भिटामिन डी सप्लीमेन्ट लिन थाल्छन्।
म्यासाचुसेट्स जनरल अस्पताल (एमजीएच)का अन्वेषकहरूको नेतृत्वमा गरिएको अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ कि भिटामिन डीको कमीले ओपिओइड (अफिम) को लतलाई बढावा दिन सक्छ।
यसले व्यक्तिलाई अफिमको लत र यसमा निर्भरता हुनसक्छ । यो शोध पत्रिका ‘साइन्स एडभान्स’मा प्रकाशित भएको थियो। यो अनुसन्धानमा पत्ता लागेको छ कि भिटामिन डीको कमी (जुन एक सामान्य समस्या हो) सस्तो सप्लीमेन्टहरूद्वारा हटाउन सकिन्छ।
यसले सप्लिमेन्टस् ओपिओइड लत बिरूद्ध लड्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छन। अध्ययनको शुरुवात डेविड ई फिशर, एमडी पिएचडी, मास जनरल क्यान्सर सेन्टरको मेलानोमा प्रोग्रामका निर्देशक र एमजीएचको कटानियस जीवविज्ञान अनुसन्धान केन्द्र ९सीबीआरसी०का निर्देशकले शुरू गरेका थिए।
२००७ मा, फिशर र उसको टोलीले केहि भेट्टाए जुन विश्वास गर्न केही गाह्रो थियो।
यस अनुसन्धानका अनुसार, छालाले एन्डोरफिन भनिने हार्मोनहरू उत्पादन गर्दछ जब यूभी किरणहरूको सम्पर्कमा पर्दछ ९विशेषगरी युवीबी भनिने फारम०। यो हार्मोन रासायनिक रूपले मोर्फिन, हेरोइन र अन्य ओपियोइडसँग सम्बन्धित छ। यो भन्न सकिन्छ कि यी सबै दिमाग को रिसेप्टर्सलाई सक्रिय गर्न मद्दत गर्दछ।
फिशरले मुसामा एउटा अध्ययन गरेका छन्, जसले पत्ता लगायो कि यूभी एक्सपोजरले मुसामा इन्डोरफिनको स्तर बढाउँदछ। यसको कारणले, मुसाको व्यवहार ओपिओइड लत जस्तै हुन्छ। एन्डोर्फिनहरूलाई कहिलेकाँही ‘फिल गुड’ हार्मोन पनि भनिन्छ किनभने उनीहरूले एक व्यक्तिमा खुशीको भावना जगाउँछन्।
फिशर विश्वास गर्दछन् कि मानव र अन्य जनावरहरू सूर्यको सम्पर्कमा आउनुको एक मात्र कारण भिटामिन डी उत्पादन गर्नु हो।
भिटामिन डीको उत्पादनमा यूभी एक्सपोजरले भिटामिन डि को उत्पादनमा सहयोग गर्दछ । भिटामिन डीले शरीरमा क्याल्सियमको स्तर बढाउँछ, जो हड्डीहरूको निर्माणको लागि आवश्यक छ।
प्रागैतिहासिक कालमा मानिसहरु गुफामा बस्थे र मौसम एकदम चिसो हुने गदथ्र्यो । तसर्थ, विकासको लागि, तिनीहरूलाई गुफाबाट बाहिर निस्केर सूर्यको किरण लिन आवश्यक थियो। यस कारणले गर्दा तिनीहरू सबै उत्तर दिशा तिर लाग्थे।
एमजीएचमा डर्मेटोलजीमा पोस्टडक्टोरल रिसर्च फेलो, पीएचडी एमडी, एमडी, लाजोस वी केमेनीले यो अध्ययनको सञ्चालनको लक्ष्य शरीरमा भिटामिन डी र यूवीको कमी र ओपिओइड अभाव व्यवहारबीचको सम्बन्ध बुझ्नु भएको बताएका छन् ।
साइन्स एडभान्सस पेपरमा फिशर, केमेनी र विभिन्न संस्थाका मल्टीडिसिप्लेनरी टोलीले दोहोरो दृष्टिकोणबाट प्रश्नहरूलाई सम्बोधन गरे।
एकातिर, अध्ययनमा, तिनीहरूले प्रयोगशालामा सामान्य मुसालाई तुलना गरे । मुसासँग भिटामिन डीको कम थियो ९या त विशेष प्रजननको माध्यमबाट वा तिनीहरूका आहारहरूबाट भिटामिन डी हटाएर० । उनले दुबै युभी र ओपिओइड व्यवहार परिवर्तन गरेर भिटामिन डीको स्तर परिवर्तन गरेर दुबै यूभी र ओपिओइड व्यवहार परिवर्तन भएको पत्ता लगाए ।
अध्ययनका अनुसार, जब मुसालाई मोर्फिनको हल्का मात्रा दिइन्थ्यो, भिटामिन डीको कमी भएको मुसाले मोर्फिन खोज्न थाल्छ। यस्तो अवस्थामा यी मुसाको व्यवहार सामान्य मुसाहरूभन्दा फरक रहेको पाइएको छ।
अर्कोतर्फ, जब भिटामिन डीको कमीले ग्रस्त मुसालाई मोर्फिन डोज दिइएन, यी मुसाले फेरि यस्तै लक्षणहरू देखाउने सम्भावना बढी भएको पाए। अध्ययनले पत्ता लगायो कि मोरफिनले भिटामिन डीको कमी भएको मुसामा पीडा कम गर्ने रूपमा राम्रो काम गर्यो। फिशर भन्छन, “यदि भिटामिन डीको कमी भएको व्यक्तिलाई शल्यक्रिया पछि पीडा नियन्त्रण गर्न मोर्फिन दिइयो भने त्यस्ता व्यक्तिलाई ओपिओड्सको लत हुने सम्भावना बढी हुन्छ।”
प्रयोगशालाका तथ्याङ्कका अनुसार, कम भिटामिन डीको स्तरका बिरामीहरूले ओपियोइडको प्रयोग गर्ने सम्भावना सामान्य तहको भन्दा ५० प्रतिशत बढी हुने गर्दछन् । जबकि गम्भीर भिटामिन डीको कमीका बिरामीहरूले यसको प्रयोग गर्ने ९० प्रतिशत बढी हुने सम्भावना फेला पर्यो।
फिशरका अनुसार, भिटामिन डीको कमी मानिसमा व्यापक छ । तर यसलाई सुरक्षित र सजिलैसँग भिटामिन डी सप्लीमेन्टहरूले पूर्ण गर्न सकिन्छ।
प्रकाशित मितिः २०७८ भाद्र २ बुधबार
Comments