काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले दुई दिनदेखि मलेरियाको औषधीलाई केन्द्रमा राखेर आक्रोस पोखिरहेका छन्। पहिलो आक्रोस उनले भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीमाथि पोखे भने दोस्रो विश्व स्वास्थ्य संगठनमाथि।
मलेरियाको औषधी निर्यातमा भारतले प्रतिबन्ध लगाएकामा उनले प्रधानमन्त्री मोदीलाई प्रतिशोध लिने धम्की दिए। र, कोभिड १९ का बिरामीलाई मलेरियाको औषधी उपयुक्त हुन्छ कि हुँदैन भन्ने ११ सातासम्म पत्ता नलगाएकामा विश्व स्वास्थ्य संगठनलाई दिइँदै आएको सहायता बन्द गरिदिने चेतावनी दिए।
हुन त, ट्रम्पको धम्की आएको केही घण्टामै भारतीय विदेश मन्त्रालयले विज्ञप्ति प्रकाशित गर्दै ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’सहित दुई औषधी निर्यातमा लागेको प्रतिबन्ध हटाइएको जानकारी दिइसकेको छ।
अर्थात्, मलेरियाको उपचारमा प्रयोग हुने ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’ नामक ट्याब्लेट यतिखेर बहसको केन्द्रमा छ। मलेरियाको कडा ज्वरो ठीक पार्न सक्षम यो ट्याब्लेटले कोभिड १९ को ज्वरोलाई पनि तह लगाउने विश्वास संसारभर देखिन्छ।
तथापि, यो अनुमान मात्र हो, ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’ कोभिड १९ का बिरामी ठीक पार्ने सञ्जीवनी बुटी बन्ने प्रमाणित कसैले गरेका छैनन्, अहिलेसम्म। युरोपियन मेडिसिन एजेन्सीले त कोभिड १९ को उपचारका सन्दर्भमा उक्त औषधी क्लिनिकल ट्रायलबाहेकमा प्रयोग गर्न नसकिने बताएको छ।
ट्रम्पको धम्कीलगत्तै भारतमा भने ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’ राजनीतिको केन्द्रमा आएको छ। विपक्षले यसको निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएर सरकारले अमानवीय व्यवहार प्रदर्शन गरेको आरोप लगाएको छ। हतारमा प्रतिबन्ध खुलाउने सरकारी निर्णयलाई पनि प्रतिपक्षले ट्रम्पको धम्कीबाट मोदी सरकार डराएको अर्थ लगाएको छ।
‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’ दोस्रो विश्वयुद्धको दौरान आविष्कार गरिएको औषधी हो। त्यसलगत्तै मलेरियाविरुद्धको विश्वव्यापी लडाईंमा यसको प्रयोग हुन थाल्यो। यस्तै, मांशपेशी र जोर्नी दुख्ने समस्यामा पनि यसको प्रयोग हुन्छ।
इन्डियन ड्रग्स म्यानुफ्याक्चुरस एसोसिएसनका कार्यकारी निर्देशक अशोक मदानका अनुसार भारतमा यसको पर्याप्त उत्पादन हुने गर्छ। र, अहिले भारतको आवश्यकता पूरा गर्न सकिने गरी स्टक रहेको पनि उनले बीबीसीसँग बताए।
उनका अनुसार भारतमा मासिक २० लाख ट्याब्लेट ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’ आवश्यक हुन्छ। अर्थात्, वार्षिक करिब दुई करोड ४० लाख ट्याब्लेट खपत हुन्छ। ‘भारतमा यसको उत्पादन क्षमता वार्षिक २० करोड ट्याब्लेट छ,’ उनले भने, ‘अर्थात्, आवश्यकताभन्दा नौ गुणा ज्यादा उत्पादन क्षमता भारतसँग छ।’
भारत यस औषधीको सबैभन्दा ठूलो म्यानुफ्याक्चररमध्ये एक हो। खासगरी, अफ्रिकी मुलुकहरूमा भारतबाटै यो औषधी जाने गर्छ। अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पको अभिव्यक्तिपछि अन्य मुलुकबाट पनि ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’को माग आउने मदान बताउँछन्।
ब्राजिलका राष्ट्रपति जायर बोल्सोनारोले पनि यस औषधीबारे भिडियो सन्देश जारी गरेर ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’को महत्व बढाइदिएका छन्। यो औषधीले सबै ठाउँमा काम गरिरहेको उनको भनाइ छ।
बीबीसीका स्वास्थ्य संवाददाता जेम्स ग्यालहरले चिकित्सकहरूलाई उद्धृत गर्दै लेखेका छन्, ‘यस ट्याब्लेटले मृगौला र कलेजोमा साइड इफेक्ट गर्छ।’
अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयका अध्येता कोम गेब्निगीले ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’लाई कोभिड१९ को उपचारमा प्रयोग गर्न सकिने(नसकिनेबारे तत्काल क्लिनिकल परीक्षणको आवश्यकता औंल्याए। त्यसो त, अमेरिका, बेलायत, स्पेन र चीनमा यसबारे अध्ययन जारी नै छन्।
अमेरिकामा ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’ र ‘एजिथ्रोमाइसिन’जस्ता औषधीलाई मिलाएर कोभिड(१९ को औषधी पत्ता लगाउने प्रयत्न भइरहेको छ।
फ्रान्स, बहराइन, अल्जिरिया, ट्युनिसियालगायत मुलुकले कोभिड(१९ का बिरामीलाई ‘हाइड्रोक्सिक्लोरोक्वाइन’ ट्याब्लेट दिन अनुमति दिएका छन्। तर, त्यसको साइड इफेक्ट विचार गर्न चिकित्सकहरूलाई निर्देशन पनि दिएका छन्। एजेन्सी
प्रकाशित मितिः २०७६ चैत्र २६ बुधबार
Comments