भक्तपुर । १ सय ६५ वर्षअघि जंगबहादुर राणाले निर्माण गरेको मुलुकी ऐन विस्थापित गर्दै आजदेखि नयाँ कानुन लागू भएको छ ।आधुनिक परिवेश अनुसार परिमार्जन गर्दै ५ वटा संहिताको रुपमा अघिल्लो संसदले तयार पारेको कानुन आजदेखि औपचारिक रुपमा लागू हुन लागेको हो ।
तत्कालीन प्रधानमन्त्री जंगबहादुर राणाले १९१० सालमा निर्माण गरेको मुलुकी ऐनलाई प्रतिस्थापन गरी यो संहिता ल्याइएको हो। राणाले बेलायतको भ्रमणपछि प्रचलित धर्म, परम्परा, प्रचलन र रीतिलाई आधार बनाएर मुलुकी ऐन तर्जुमा गरेका थिए। लागू भएको १६५ वर्षपछि यो ऐनलाई प्रतिस्थापन गरिएको छ। यद्यपि यो ऐनलाई २०२० सालमा संशोधन गरिएको थियो ।
आजदेखि कार्यान्वयनमा आउने ऐनमा मुलुकी अपराध संहिता ऐन २०७४, मुलुकी फौजदारी कार्यविधी संहिता ऐन २०७४, फौजदारी कसुर सजाय निर्धारण तथा कार्यान्वयन ऐन २०७४, मुलुकी देवानी संहिता ऐन २०७४ र मुलुकी देवानी कार्यविधि संहिता ऐन २०७४ रहेका छन् । मुलुकी ऐन कार्यान्वयनका लागि सवै तयारी पुरा भइसकेको सर्वोच्च अदालतले जनाएको छ ।
के छ अपराध संहितामा
सार्वजनिक आवागमनमा बाधा पुर्याए ३ वर्षसम्म कैद वा ३० हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना वा दुवै
नभए , नगरेको अफवाह फैलाए १ वर्षसम्म कैद हुन सक्ने
झूटो अभियोगमा उजुरी दिए जुन अभियोग लगाएको हो, त्यसैको आधासम्म सजाय हुन सक्ने
खाद्य पदार्थमा मिसावट गरे ५ वर्षसम्म कैद र ५० हजारसम्म जरिवाना हुने
कमसल वस्तुलाई असल भनी बेचे ३ वर्षसम्म कैद हुन सक्ने
सार्वजनिक ठाउँमा अरूलाई अभद्र व्यवहार गरे १ वर्षसम्म कैद हुन सक्ने
सार्वजनिक स्थलमा अश्लील बोले ६ महिनासम्म कैद वा ५ हजारसम्म जरिवाना वा दुवै
राष्ट्रिय गान, झन्डा र निसान छापको अपमान गरे ३ वर्षसम्म कैद हुन सक्ने
बालबालिकालाई फकाएर कसुर गर्न लगाए आफैंले गरेसरह सजाय
यस्ता प्रावधान छन् देवानी संहितामा
मञ्जुरी नलिई कसैको तस्बिर खिच्न नपाइने, निजी जीवनबारे प्रकाशनरप्रसारण गर्न नपाइने
केटाकेटी दुवैले २० वर्ष नपुगी विवाह गर्न नपाउने
कुनै पुरुषको शारीरिक सम्पर्कबाट शिशु जन्मिएको प्रमाणित भए स्वत, विवाह भएको मानिने
सम्बन्धविच्छेदका लागि पुरुष पनि सिधै अदालत जान सक्ने
मातृत्व वा पितृत्व दुवैका आधारमा सन्तानको पहिचान हुने
प्रत्येक छोराछोरीले आमाबाबुलाई आदर, सम्मान र हेरचाह गर्नुपर्ने
गर्भको शिशु पनि अंशको हकदार हुने
कम्तीमा १४ वर्ष पुगेको व्यक्तिलाई मात्र उसको मञ्जुरी लिई काममा लगाउन सकिने
कसैलाई पनि दिनमा ८ घण्टाभन्दा बढी काममा लगाउन नहुने
प्रकाशित मितिः २०७५ भदौ १ सुक्रबार
Comments